Gerçek Faydalanıcı Bildirimi Nedir ve Süresi Ne Kadardır?

Gerçek faydalanıcı bildirimi, Vergi Usul Kanunu’nun 529 Sıra No’lu Genel Tebliği ile hayata geçirilen ve bir tüzel kişilik veya tüzel kişiliği olmayan teşekkülü nihai olarak kontrolünde bulunduran ya da bunlar üzerinde nihai nüfuz sahibi olan “gerçek kişilerin” Gelir İdaresi Başkanlığı’na (GİB) bildirilmesi zorunluluğudur. Bu uygulamanın temel amacı, finansal şeffaflığı artırmak, vergi kayıp ve kaçağını önlemek ve suç gelirlerinin aklanması gibi yasa dışı faaliyetlerin önüne geçmektir. Bildirim, ticari yapıların arkasındaki asıl kişilerin kim olduğunun devlet tarafından bilinmesini sağlar.

Gerçek Faydalanıcı Ne Anlama Gelir?

Gerçek faydalanıcı, en basit tanımıyla bir tüzel kişiliğin veya organizasyonun arkasındaki son ve nihai söz sahibi olan gerçek kişidir. Mevzuata göre bu tanım üç temel kritere göre belirlenir:

1. Tüzel kişiliğin %25’i aşan hissesine sahip gerçek kişi ortaklar.
2. Bu oranda bir hisse sahibi olmasa dahi, tüzel kişiliği nihai olarak kontrolünde bulunduran gerçek kişi veya kişiler.
3. Yukarıdaki iki kritere göre bir tespit yapılamıyorsa, en üst düzeyde icra yetkisine sahip olan (Genel Müdür, CEO, Yönetim Kurulu Başkanı vb.) gerçek kişi veya kişiler.

Gerçek Faydalanıcı Bildirimi Kimler Verecek?

Bildirim yükümlülüğü getirilen mükellefler oldukça geniştir. Tasfiye sürecinde olanlar da dahil olmak üzere, faal olan aşağıdaki kurum ve kuruluşlar bildirim yapmak zorundadır:

• Tüm kurumlar vergisi mükellefleri (Anonim Şirketler, Limited Şirketler, Kooperatifler vb.).
• Kollektif şirketler.
• Eshamsız komandit şirketler.
• Adi ortaklıklar.
• Yabancı ülkede kurulmuş trust ve benzeri teşekküllerin Türkiye’deki yöneticileri, mütevellileri veya temsilcileri.
• Dernek ve vakıflar ile bunların iktisadi işletmeleri.

Gerçek Faydalanıcı Bildirimi Süresi Nedir?

Gerçek faydalanıcı bildirim süresi, mükellefiyet türüne göre farklılık gösterir ve dikkatle takip edilmesi gereken önemli bir detaydır:

• Kurumlar Vergisi Mükellefleri: Yıllık ve geçici vergi beyannamelerinin ekinde, beyanname verme süreleri içerisinde bildirim yaparlar.
• Diğer Mükellefler (Kollektif Şirket, Adi Ortaklık vb.): Her yılın Ağustos ayının son gününe kadar “Gerçek Faydalanıcıya İlişkin Bildirim Formu” ile bildirim yapmak zorundadırlar.
• Yeni Mükellefiyet veya Değişiklik Durumu: Yeni işe başlayan veya daha önce bildirdiği bilgilerde değişiklik olan tüm mükellefler, bu durumun gerçekleştiği tarihi takip eden bir ay içerisinde bildirim yapmakla yükümlüdür.

Gerçek Faydalanıcı Bildirimi Nasıl Yapılır?

Gerçek faydalanıcı bildirimi, tamamen elektronik ortamda Gelir İdaresi Başkanlığı’nın (GİB) İnternet Vergi Dairesi sistemi üzerinden yapılır. Mükellefler, kullanıcı kodu ve şifreleri ile sisteme giriş yaparak “Diğer Bildirim ve Formlar” menüsü altından “Gerçek Faydalanıcıya İlişkin Bildirim Formu”nu doldurarak onaylarlar. Kurumlar vergisi mükellefleri ise bu bilgileri, ilgili beyannamelerine ekleyerek bildirimlerini tamamlarlar.

Gerçek Faydalanıcı Bildirimi Hangi Değişikliklerde Yapılır?

Daha önce bildirilmiş olan gerçek faydalanıcı bilgilerinde herhangi bir değişiklik olması durumunda, bu değişikliğin gerçekleştiği tarihi takip eden bir ay içinde yeniden bildirim yapılması zorunludur. Bu değişiklikler genellikle şunları kapsar:

• Şirket ortaklık yapısının değişmesi (hisse devri vb.).
• Yönetim kurulunda veya en üst düzey icra pozisyonunda değişiklik olması.
• Gerçek faydalanıcının kişisel bilgilerinde (adres, soyadı vb.) değişiklik olması.

Gerçek Faydalanıcı Bildirimi Yapılmazsa Ne Olur?

Gerçek faydalanıcı bildirim süresi içerisinde bildirimde bulunmayan, eksik veya yanıltıcı bildirim yapan mükellefler hakkında Vergi Usul Kanunu’nun mükerrer 355. maddesi uyarınca Özel Usulsüzlük Cezası kesilir. 2025 yılı için belirlenen ceza tutarları her yıl yeniden değerleme oranında artırılmaktadır. Cezai yaptırıma maruz kalmamak için bildirim sürelerine ve bildirilen bilgilerin doğruluğuna azami özen gösterilmelidir.

Şahıs Firmalarında Gerçek Faydalanıcı Bildirimi Nasıl Yapılır?

Tek bir kişiye ait olan ve tüzel kişiliği bulunmayan bir şahıs firma için faydalanıcı zaten firmanın sahibi olan gerçek kişinin kendisidir. Bu nedenle, tipik bir şahıs firma (Gelir Vergisi Mükellefi) için ayrı bir gerçek faydalanıcı bildirimi yapma zorunluluğu bulunmamaktadır. Çünkü bu firmalarda kontrolün arkasındaki nihai kişi zaten bellidir. Ancak, şahıs firma yapısı altında kurulmuş adi ortaklıklar, bildirim yükümlüleri arasında sayıldığı için bu ortaklıkların bildirim yapması gerekmektedir.

Sıkça Sorulan Sorular (SSS)

1. Gerçek faydalanıcı bildirimi her yıl tekrarlanmalı mı? Evet, kurumlar vergisi mükellefleri her beyanname döneminde; diğer mükellefler ise her yılın Ağustos ayı sonuna kadar bildirimlerini güncellemelidir.

2. Şirketimizde %25’i aşan hisseye sahip kimse yok, kimi bildireceğiz? Bu durumda, şirketi nihai olarak kontrol eden (örneğin imtiyazlı hisse sahibi) veya bu da yoksa en üst düzey icra yetkisine sahip genel müdür, CEO gibi kişileri bildirmeniz gerekir.

3. Gerçek faydalanıcı paket süresi diye bir kavram var mı? Mevzuatta “gerçek faydalanıcı paket süresi” şeklinde bir tanım bulunmamaktadır. Ancak bu ifade, muhtemelen danışmanlık firmalarının bu hizmeti sunduğu hizmet paketlerinin süresini veya bildirim dönemlerini ifade etmek için kullandığı bir terim olabilir. Resmi olarak geçerli olan, yukarıda belirtilen aylık ve yıllık bildirim süreleridir.